بدعت را نباید با نوآوری یکی دانست.زیرا بدعت باور ونگرشی است که تجدیدنظر در اصول بنیادین اسلام را روا می داند و از این نظر ناروا و نکوهیده است.اما ابداع فراخوانی است به سوی ایجاد تغییر و نوآوری با هدف ترغیب شکوفایی و برومندسازی جامعه. در شرع و دين اسلام بدعت ممنوع، ولي ابداع كه به نوآوري ترجمه مي‌شود، ممدوح است. بدعت يك معناي لغوي دارد كه همان نوآوري است و يك معناي اصطلاحي هم دارد كه شريعت از آن منع كرده و آن عبارت است از انتساب يك معرفت و حقيقت غيرديني به دين، يعني آنچه كه مربوط به دين نيست به آن نسبت داده شود. پس هر نوآوري بايد در چارچوب نص باشد. نص يعني متن، و نوآوري بايد در چارچوب متن قرآن يا حديث و سنت معتبر نبوي باشد. اگر مبناي اين نوآوري در نص وجود ندارد، بايد مطابق عقل و عرف باشد.بدعتگذاری در شرایع وملل پیشین در قالبهای گوناگونی دیده میشود از جمله تثلیث،تحریم خوراکیها وچارپایان،رهبانیت،مسئله طواف وتغییر ماههای حرام.  عموم آيه‏ها و احاديثى كه از افتراء،هوا پرستى و دنباله روى هوى و هوس، نهى مى‏كنند،دليل بر حرمت بدعت می باشند.شیطان ،دنیا طلبی،جهل وتقلید کورکورانه همگی از عوامل وانگیزه های بدعت هستند.آثار و پیامدهای بدعت هم چیزی جز گمراهی،افزایش گناه،قرارگرفتن درزمره ستمگران،محرومیت ازمحبت خدا وخسران وکیفر الهی ندارد. بدعت از گناهانى است كه در حيات اجتماعى نمايان مى‏شود، و جامعه را به انحراف و ضلالت و فساد مى‏كشاند. از اين روى همه‏ى مسلمانان به عنوان نهى از منكر بايد با بدعت و بدعت‏گذاران برخورد كنند. در آيات قرآني از مسئله نوآوري به دو شكل سخن به ميان آمده است. قرآن با آن كه مردم را به رشد و تعالي از طريق بهره گيري ازهمه دانش ها و علوم اكتسابي و علوم تجربي و حسي دعوت مي كند و حتي خود در حوزه قوانين همواره از قوانين تازه و متناسب با شرايط زماني و مكاني جوامع سخن مي گويد و قوانين را به دو دسته ثابت و متغير بخش كرده و حتي منطقه فراغي را براي برخي از قوانين و يا در حوزه شكلي و روشي ارايه مي دهد، با اين همه از هرگونه بدعت و نوآوري در بيرون ازچارچوب هاي اصول و ارزش هاي راهبردي باز مي دارد.دین اسلام ،دینی جهانی است که سرشار از آموزه های نو وپویا ،برای رسیدن بشر به هدف خلقت وآفرینشش است.

واژگان کلیدی:بدعت،بدیع،خلاقیت،نوآوری

منابع ومآخذ:

1- قرآن کریم.

2- نهج البلاغه،مترجم محمد دشتی،موسسه فرهنگی امیرالمومنین،سی ویکم،1384.

3- باقری،جعفر،البدعه،مجمع عالمی اهل بیت،قم،1373.

4- برجی،یعقوبعلی،مقاله بدعت،www.maarefquran.com

5- برجی،یعقوبعلی،مقاله بدعت درفقه اسلامی،مجله کاوشی نودرفقه اسلامی،شماره6،دفترتبلیغات اسلامی قم،زمستان1374.

6- تولیت ،سیدعبدالرضا،مقاله مبانی خلاقیت ونوآوری درکلام رهبری ،17مهر1387 ،www.ido.i .

7-حسینی،دکترافضل السادات،ماهیت خلاقیت و شیوه های پرورش آن،آستان قدس رضوی،چهارم،1387.

8-حسینی،سیداحمد،مقاله اجتهاد ونواندیشی،کاوشی نو درفقه اسلامی،شماره6،دفترتبلیغات اسلامی قم،زمستان1374.

9-جوادی آملی،آیت الله عبدالله،شکوفایی عقل درپرتو نهضت حسینی،اسراء،اول،بهمن1381.

10- راغب اصفهانی، مفردات،چهارم،1383.

11- ربانی گلپایگانی،علی،درآمدی به شیعه شناسی، مرکز جهانی  علوم اسلامی، پاییز85.

12- رضایی،محمد،واژهای قرآن،مفید،  دوم،6 138.

13- طباطبایی،علامه سیدمحمدحسین،تفسیرالمیزان،مترجم سیدمحمدباقرموسوی

 همدانی،دفترانتشارات.

14-طبرسی،شیخ ابوعلی الفضل بن الحسن،مجمع البیان،مترجم آیات حجه الاسلام علی کرمی ،فراهانی،1387.

15- قرشی،سیدعلی اکبر،قاموس قرآن،ج1، دارالکتب الاسلامیه ، هشتم،1387.

16- کلینی،محمدبن یعقوب،الکافی،ج1.

17-محمدی ری شهری،محمد،میزان الحکمه،ج1،مترجم حمیدرضاشیخی،دارالحدیث،پنجم،1384.

18-مجلسی،علامه محمدباقر،بحارالانوار،ج2

19- مغنیه،محمدجواد،تفسیرکاشف،مترجم موسی دانش،دفترتبلیغات اسلامی شعبه خراسان رضوی.

20- مطهری،مرتضی،پیرامون انقلاب اسلامی،صدرا،دوم،خرداد1367.

21- مطهری،مرتضی،خاتمیت،صدرا،چهاردهم،آبان1380.

22- مطهری،مرتضی،مجموعه آثار21،صدرا،چهارم،مرداد1386 .

23- مکارم شیرازی،آیت الله ناصر،تفسیرنمونه،ج6، دارالکتب الاسلامیه ، پانزدهم،1372.

24- ماهنامه اقامه،شماره 28،مرداد وشهریور1387.

25- نیک عهد،علی،نوآوری وشکوفایی،نویسنده،اول،1387.

26 - نشریه علمی آزاد اندیشی وتولیدعلم ،ش20،مرداد87.

نويسنده مژگان ساجدي، معاون پژوهش مدرسه علميه الزهراء(س) اراك