حضرت رسول اكرم (ص) مي فرمايند:

العلمُ وحشيٌّ قيدوهُ بالكتابه:دانش،سركش است آن را بانوشتن به بند بكشيد.

خلاصه كردن مطالب ونكته برداري عامل ماندگاري مطالعات است.زيرا پديده فراموشي در وجود انسان،بسيار تاثيرگذاراست و نوشتن عامل نگهداشتن مطالب ضروري است.

امروزه ثابت شده است كه بسياري از افرادي كه نكته سنج ودقيق صحبت مي كنندو درمجالس گفتني بسيار دارند و سخنران زبردست اند و هميشه در بسياري از مباحث مستند صحبت مي كنند و ديگران ازمجالس آنها نكاتي ياد ميگيرندكساني هستند كه وقتي مطالعه مي كنندتامل،نكته برداري وعلامت گذاري مي كنند.بنابراين تلخيص ،راه گشاي خوب و قدم مفيدي براي استفاده بهتر ازمطالعات مجلات ،كتابها،روزنامه ها،دايره المعارف و ديگر آثار بشري است.خلاصه نويسي نوعي مهارت نگارشي محسوب مي شود وآشنايي باآن دركارهاي قلمي وپژوهشي وگزارش نويسي مفيد و كارسازست.

مفهوم تلخيص:
تلخيص يعني خلاصه كردن،چكيده كردن.زماني كه مطالبي زياد با حفظ كليت آن به مطلبي مختصر تبديل گردد،گويند تلخيص صورت گرفته است.البته اين معنا با نكته برداري متفاوت است.

تفاوت تلخيص بانكته برداري:

تلخيص يعني كاستن ازكليت مطلب،بدين صورت كه گاهي مطالبي را حذف مي كنيم و مطالب ديگري راباقي مي گذاريم.نكته برداري بدان صورت است كه بدون توجه به اصل مباحث ،نكات مورد نياز يا داراي اهميت گزينش شود.در تلخيص يك كتاب يانوشته،اصل مطلب بدون خدشه به پيام آن،در كوتاهترين شكل حفظ مي شود و قسمت هاي غيرضروري آن حذف ميگردد و ميزان حذف و گزيده سازي عبارت ها به مقصود وهدف تلخيص كننده وابسته است.

فوائدتلخيص:
1-تلخيص يك اثر درحقيقت،استخراج مفيدترين جملات ونكات آن است.

2-با تلخيص،درمراجعات بعدي نيازي به مطالعه كل اثرنيست.

3-فرد بعدازمدتي خلاصه برداري تبحر مي يابد و گاهي مي تواند يك فصل ازيك كتاب را در چند جمله چكيده كند.

4-گاهي با ارائه كارتلخيص مي توان يك كشكول متنوع علمي ارائه داد و چاپ كرد.

5-به تجربه ثابت شده افرادي كه خلاصه نويسي مي كنند حضور ذهن بيشتري نسبت به ساير افراد دارند.

6-تمريني براي كارقلمي و رشد نيروي نويسندگي انسان.

7-كمك به تمركز فكر هنگام خواندن كتاب ومقاله.

مراحل تلخيص:
1-مطالعه ومروراجمالي،پيش ازاقدام به تلخيص.

2-مشخص ساختن ميزان و درصدتلخيص كه بايدانجام شود.

3-مشخص كردن موارد و مطالب اصلي وفرعي،هنگام مطالعه.

4-حذف مطالب غيرعمده وباقي گذاشتن نكات اصلي.

5-حفظ امانت و اصالت درعبارات ومحتوا.

(فن خلاصه نويسي ونكته برداري -دكتر حميد ملكي-ره توشه راهيان نور-تابستان 81-ص234-231وروشها-جوادمحدثي-چاپ دهم-آذر84-نشرمعروف قم-ص36)

معرفي كتاب درزمينه خلاصه نويسي:

1-چكيده نويسي مفاهيم وروشها،محمدتقي مهدوي،مركزاسنادومدارك علمي،1376

2-فن تلخيص كتاب،عادل يغما،كانون پرورشي فكري كودكان ونوجوانان

3-نمايه سازي وچكيده نويسي،جنيفرروالي،ترجمه:حعفرمهرداد،سازمان مدارك فرهنگي،تهران1374

4-هنرخلاصه نويسي،غلامرضا گلي زواره،نشرحضور،قم1379